Ι.Μ. Ρουσάνου

Ιερά Μονή Ρουσάνου

Ο βράχος πάνω στον οποίο χτίστηκε το μοναστήρι είναι κατακόρυφος, απότομος και στενός. Το μοναστήρι καλύπτει ολόκληρο το πλάτωμα της κορυφής του βράχου , του οποίου φαίνεται σαν φυσική απόληξη.

Οι πρώτοι μοναχοί αναρριχήθηκαν. Αργότερα η ανάβαση γινόταν με ανεμόσκαλες και δίχτυ. Ειδικά η ανάβαση κρατούσε περίπου 30 λεπτά και ήταν πολύ δύσκολη. Σήμερα γίνεται άνετα με σκαλοπάτια από τσιμέντο και δύο μικρές στερεές γέφυρες, που κατασκευάστηκαν το 1930 και αντικατέστησαν την ξύλινη γέφυρα που έγινε το 1868.

Ο πρώτος ή πρώτοι κτίτορες έκτισαν το μοναστήρι τον 14ο με 15ο αιώνα.

Την σημερινή μορφή την πήρε στις αρχές του 16ου αιώνα από τους αδελφούς ιερομόναχους Ιωάσαφ και Μάξιμο από τα Γιάννενα. Η μονή αποτελείται από ένα τριώροφο συγκρότημα με το καθολικό και κελιά στο ισόγειο και με δωμάτια υποδοχής, το αρχονταρίκι, την έκθεση, άλλα κελιά και βοηθητικούς χώρους στους ορόφους. Τελευταία στη βάση του βράχου έχουν κτιστεί χώροι για άλλες χρήσεις (εργαστήρια, βιβλιοθήκη κ.α). Το καθολικό είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Επίσης τιμάται και η μνήμη της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου).

 

Οι τοιχογραφίες είναι αξιόλογες και έγιναν από άγνωστο ζωγράφο επηρεασμένο από την Κρητική σχολή επί ιερομόναχου Αρσενίου, (ίσως από τον Τζώρτζη, μαθητή του Θεοφάνη του Κρητός).

Ήταν πρώτα ανδρικό μοναστήρι ενώ τώρα είναι γυναικείο. Δεν γνωρίζουμε πόσους μοναχούς φιλοξενούσε παλιά το μοναστήρι. Ήταν άβατο για τις γυναίκες. Όμως έμεινε πάρα πολύ καιρό κλειστό. Επί 20 σχεδόν χρόνια και μέχρι το 1971 που πέθανε κρατούσε ανοιχτό το μοναστήρι η γερόντισσα Ευσεβία από το Καστράκι. Με τη βοήθεια πιστών έκανε επισκευαστικές εργασίες στο μοναστήρι και φρόντισε για την ύδρευσή του. Η σημερινή αδελφότητα με μοναχές ήρθε το 1988. Είναι 13 με καθηγουμένη (γερόντισσα) την Φιλοθέη Κοσβύρα

Τον 16ο αι. πρέπει να λειτούργησε στην Ιερά Μονή Ρουσάνου ένα εργαστήριο αντιγραφής χειρογράφων, με επικεφαλής τον γνωστό κωδικογράφο, τον ρουσανίτη ιερομόναχο Παρθένιο γύρω στα 1565. Από αυτά δεν σώζονται πολλά, περίπου 50, γιατί το μοναστήρι λεηλατήθηκε πολλές φορές κατά καιρούς από αλλόθρησκους εισβολείς και άγνωστους κακοποιούς. Όσα σώθηκαν φυλάγονται σήμερα στο μοναστήρι του Αγίου Στεφάνου.

Κατά καιρούς το μοναστήρι χρησίμευσε ως καταφύγιο κα άσυλο κατατρεγμένων ατόμων κατά τη διάρκεια των ιστορικών περιπετειών του Έθνους. Έτσι το 1757 κατέφυγαν στη μονή πολλοί Τρικαλινοί, για να γλιτώσουν από την καταδίωξη του Τούρκου πασά της περιοχής. Αλλά και μετά τον ατυχή Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 πολλές οικογένειες της Καλαμπάκας και του Καστρακίου ζήτησαν άσυλο και βρήκαν θαλπωρή και ασφάλεια κάτω από τη φιλόξενη στέγη του μοναστηριού.